Bron De Morgen
Dimitri Van Den Meerssche is hoofddocent internationaal recht aan Queen Mary University of London. Hij wijst op onze collectieve verantwoordelijkheid om de genocide in Gaza een halt toe te roepen.
Het was een tragisch schouwspel, die laatste dag van de Vuelta. Toen het duidelijk werd dat protest in Madrid de podiumceremonie onmogelijk zou maken kreeg, José De Cauwer het moeilijk. “Godverdomme,” vloekte hij, “hoe kunnen ze Vingegaard dit moment aan de streep met vrouw en kind ontnemen? Schande!” “Hooligans”, voegde Renaat Schotte er furieus aan toe.
Toen Lahav Shani enkele dagen later van het Festival van Vlaanderen werd geweerd nadat hij weigerde het geweld in Gaza expliciet te veroordelen, was het hek der Vlaamse verontwaardiging helemaal van de dam. Politici die zich al twee jaar in stilzwijgen wentelen, hadden plots de universele mensenrechten ontdekt en vielen over elkaar in een schaamteloos mediacircus.
Dit is een genocide …
In Gaza wordt niet meer gefietst. In Gaza spelen geen orkesten meer. In Gaza vindt een genocide plaats. Dat concludeert de onafhankelijke onderzoekscommissie van de Verenigde Naties. De commissie ging niet over één nacht ijs. Na uitgebreid onderzoek concludeert ze dat Israël zich aan bijna alle materiële daden van genocide schuldig maakt, en deze handelingen stelt met de intentie om het Palestijnse volk te vernietigen.
Dit klinkt abstract, dus laat me duidelijk stellen waar dit over gaat: het bewust uithongeren van een volk; het consistent neerschieten van kinderen, inclusief peuters, in het hoofd door scherpschutters; het strategisch gebruik van seksueel geweld (waarvan structureel beelden werden verspreid); het bombarderen van burgers op de vlucht langs opgelegde evacuatieroutes. Het is een kroniek van de absolute horror. Geen zelfverdediging. Geen jammerlijke reeks vergissingen. Niet louter een oorlogsmisdaad of misdaad tegen de menselijkheid hier en daar – hoe zijn we daar trouwens, zoals Philippe Sands het stelt, godverdomme zo tolerant voor geworden? Een genocide.
… waaraan wij medeplichtig zijn
Deze conclusie komt laat. Begon de genocide dan nu pas? Nee. Het rapport is duidelijk: het genocidaire patroon gaat terug tot vóór 7 oktober 2023 en manifesteert zich in heel Palestina (het is een patroon waar ik bijna twee jaar terug op wees). De genocide is verbonden aan decennia van geweld gericht op het verdrijven of vernietigen van het Palestijnse volk. Voor de duidelijkheid: de commissie documenteerde ook in detail de oorlogsmisdaden van Hamas op 7 oktober.
Een cruciale passage in het rapport wijst op de medeplichtigheid van Israëls bondgenoten, die gefaald hebben alles te doen om de genocide te voorkomen. Ze hebben er in veel gevallen actief aan bijdragen door het voorzien van wapens en diplomatieke steun. Deze medeplichtigheid begon niet vorige week maar ten laatste vanaf januari 2024, toen het Internationaal Gerechtshof het risico op genocide vaststelde en daarmee alle staten verplichtte onmiddellijk te handelen.
Ook België kan en moet meer doen. We drijven handel met Israël, ook nu nog. We blijven diplomatieke vrienden, ook nu nog. We bleven, ook na januari 2024, wapens doorleveren waarmee de slachting is begaan. Het recente regeerakkoord neemt zinvolle stappen, maar laat de economische samenwerking met Israël intact en wijst richting Europa. België kan zich echter (ook juridisch) niet achter de EU verschuilen en moet de druk op Israël opvoeren, zoals de rechtszaak van Droit pour Gaza eist.
Tijd voor sancties en boycot
We mogen evenwel niet enkel naar onze regering kijken. Hoe stop je een genocide? Als apartheid in Zuid-Afrika ons iets heeft geleerd, is het dat VN-rapporten dit geweld niet zullen beëindigen (zeker niet nu het Israëlische regime dronken is van straffeloosheid). We hebben nood aan formele sancties maar ook aan de economische, wetenschappelijke, culturele, sportieve isolatie van een land dat zich al decennia bewust buiten het internationaal recht plaatst. Iedereen heeft hier een rol.
Ik begrijp dat dit moeilijk ligt en dat velen sport, muziek en cultuur als verbindend of apolitiek willen zien. Maar dit is onhoudbaar, niet enkel omdat sport, muziek en cultuur in Gaza onderdeel zijn van de totale vernietiging, maar ook omdat ze worden ingezet als wapens van het zionistische project dat zich nu in alle geweld ontrolt. Israel-Premier Tech en het Israëlisch Filharmonisch Orkest zijn daar zeer expliciete voorbeelden van, net als bijna alle Israëlische universiteiten.
Als coureur, muzikant of wetenschapper is het onmogelijk jezelf buiten deze politieke strijd te plaatsen. Je bent erin meegesleurd – ook al wilde je dat misschien liever niet – door hen die sport en muziek en wetenschap als strijdmiddel zien.
Dus, beste Louise Vervaeke, ik ben opgelucht dat je ongedeerd bleef, maar misschien lag het probleem niet bij wie je als “wilde beesten” beschreef, maar bij jezelf. Elke renner in de Vuelta kon weigeren op de fiets te stappen met Israel-Premier Tech in de koers. Elke voetballer kan weigeren tegen Israëlische teams te spelen. Elke muzikant of organisator kan weigeren met het Israëlisch Filharmonisch Orkest in aanraking te komen of uitleg vragen van muzikanten die zich als vertegenwoordigers van dat orkest profileren (dat is iets anders dan discriminatie op basis van nationaliteit die altijd moet worden vermeden). En elke burger kan weigeren bedrijven te steunen die aan dit drama bijdragen. Dat is de sleutel tot verandering.
Het stoppen van dit structurele onrecht, van deze genocide, is een collectieve verantwoordelijkheid. Dat is niet altijd evident. Tussen droom en daad staan profcontracten in de weg en dagelijkse bekommernissen. Maar de moed die dit vereist is niets vergeleken met de moed die het vereist om vandaag in Gaza te overleven.
Zo’n boycot heeft niets met antisemitisme te maken. Het is waar veel Joods-Israëlische stemmen om vragen, net omdat hun eigen interne democratie zo uitgehold is dat enkel internationale druk zal helpen. Uiteraard moeten we antisemitisme altijd blijven bekampen. Daarbij zal het internationaal recht – en niet extreemrechts! – een blijvende bondgenoot zijn.
Dit zal misschien niet makkelijk zijn, José en Renaat, als je de ontknoping van een wielerrit wil zien. Het zal zeker niet makkelijk zijn nu veel landen repressief optreden tegen wie zich voor het Palestijnse volk uitspreekt. Maar als je twijfelt wat te doen, blader dan even door het VN-rapport: “Artsen (…) stelden bij jonge kinderen bijna universeel psychisch leed vast en zagen sommigen die suïcidaal waren of zeiden dat ze wilden dat ze waren gestorven.” Dan is het hopelijk duidelijk.
