Bron www.demorgen.be
Réginald Moreels | De 11-jarige Palestijnse Marah Haddad, die onder het puin bedolven raakte nadat Israël een woonwijk in Sheva Square had gebombardeerd, wordt na bijna 10 uur door civiele hulpdiensten bevrijd in Gaza.Bron Eva Beeusaert | Anadolu via Getty Images
Réginald Moreels, humanitair chirurg en voormalig minister van Internationale Samenwerking, beschrijft de tragische situatie in Gaza en roept op tot internationale actie.
De apocalyps van een genocide op de Palestijnse bevolking lijkt aangebroken. Gaza-Stad wordt met de grond gelijkgemaakt, en honderdduizenden mensen zijn gedwongen op de vlucht, op zoek naar een schuilplaats in een nauwelijks veilige zone. Daar leven ze dicht op elkaar gepropt in tenten, smekend om voedsel en water. Was Pablo Picasso nog in leven, dan had hij naast zijn beroemde Guernica een monumentaal ‘Gaza-doek’ kunnen schilderen.
De extreemrechtse regering van premier Netanyahu, die deze misdaad tegen de menselijkheid orkestreert, is haar menselijkheid compleet voorbij. Hun geweten lijkt geërodeerd, hun empathie verdampt. Hun emotionele en morele kompas is volledig zoekgeraakt.
Als oorlogschirurg had ik niet verwacht opnieuw een genocide van dergelijke omvang mee te maken. Na mijn eerdere ervaringen met de genocide onder de Rode Khmer in Cambodja, en later in Rwanda en Oost-Congo, koesterde ik de naïeve hoop dat de 21ste eeuw lessen had geleerd uit het verleden. Ik was optimistisch genoeg om te denken dat vrede eindelijk een prominente rol zou innemen.
Helaas is die hoop ijdel gebleken. Met wereldleiders die opereren vanuit imperialistische motieven, een groeiende dreiging van populisme in westerse democratieën, en een internationale politiek die steeds meer wordt gedomineerd door marktfundamentalisme, is de wereldorde opnieuw op losse schroeven komen te staan.
Simplistische kijk
Ik zie drie verontrustende trends die deze chaos versnellen: de erosie van mensenrechten, het verval van de diplomatie tot een puur mercantiel instrument, en het cynische misbruik van humanitaire hulp als instrument ter compensatie van internationale politieke lafheid sinds de jaren 1990.
Een genocide als vergelding voor een massamoord tart elke ethische logica. Theorieën over een ‘rechtvaardige oorlog’ worden in één klap onderuitgehaald. Zelfverdediging kan een legitiem argument zijn, maar het disproportionele geweld dat nu wordt gebezigd, overschrijdt alle grenzen van fatsoen en menselijkheid.
De simplistische, dualistische kijk op het conflict – Israël tegen Hamas, licht tegen duisternis – is bovendien historisch onjuist. Als humanitair hulpverlener ken ik de geschiedenis van Palestina en de oprichting van Israël maar al te goed, mede door mijn vele zendingen naar die streek. Apartheid roept altijd verzet op: men kan niet samenleven in een arbitrair gescheiden samenleving zonder vrijheidsstrijders te creëren.
De ten hemel schreiende waarheid in twee delen is deze. Ten eerste: de massamoord op 7 oktober door de militaire vleugel van Hamas op Israëlische burgers is gruwelijk en volstrekt onaanvaardbaar. Ten tweede: de reactie van Israël is een buiten elke proportie grote misdaad tegen de mensheid.
De rol van burgerbewegingen
Zijn wij machteloos? Zeker niet. Ik geloof in de kracht van burgerinitiatieven. In een tijd van individualisme, afbrokkelende sociale cohesie en verminderde solidariteit is internationaal antigenocideprotest van cruciaal belang. Het dient als een breed gedragen SOS, gericht aan politieke leiders die tot nu toe aarzelend of geheel passief blijven. Ook al zijn er moedige uitzonderingen, de steun voor Palestina blijft beperkt en sancties tegen Israël worden slechts mondjesmaat overwogen.
Ons protest moet echter duurzaam en consistent zijn. Hoe kunnen we dat vormgeven? Enkele concrete stappen.
– Parlementsleden moeten regelmatig, in plenaire zittingen, vragen blijven stellen over de opvolging van de sancties tegen Israël. Denk aan restricties op handel, technologieoverdracht en wetenschappelijke samenwerking. Publieke optredens van Israëlische sympathisanten in België en de EU moeten kritisch worden geëvalueerd.
– Burgerdelegaties kunnen bedrijven en winkels bezoeken om hen erop te wijzen dat zij zich strikt moeten houden aan de sancties, zonder afwijkingen.
– Een burgerwetsvoorstel, ondersteund door minimaal 25.000 handtekeningen, kan een stevige basis leggen. Zo’n voorstel kan worden besproken in commissies en plenair worden gestemd. Zelfs al durft een parlementslid zelden tegen de partijlijn in te stemmen, het voorstel zal niet zomaar kunnen worden genegeerd. Uiteindelijk moet een federale wet de genocide op Palestijnen erkennen, en sancties tegen Israël juridisch afdwingen.
Oproep tot internationale actie
De internationale gemeenschap blijft intussen falen om genocide te stoppen, ondanks bestaande verdragen en mensenrechten. Elke dag zien we de gruwelijkheden op onze schermen – en dit is geen schouwspel, dit is de harde realiteit.
Waarom stelt België, al dan niet samen met andere EU-landen, geen resolutie op voor de VN-Veiligheidsraad? Zo’n resolutie zou kunnen pleiten voor de inzet van blauwhelmen met een ‘peace-enforcing’-mandaat. Dat is het enige instrument dat et mogelijk maakt om, desnoods zonder toestemming van de strijdende partijen, ontwapening af te dwingen, een staakt-het-vuren te eisen en humanitaire hulp veilig naar Gaza te begeleiden.
U zult wellicht zeggen dat dit een utopie is; de VS zullen hun vetorecht gebruiken. Echter, we moeten blijven geloven in diplomatieke actie, want zonder druk van internationale coalities zal deze genocide voortduren.
Netanyahu heeft inmiddels laten weten dat er nooit een Palestijnse staat zal komen. De enige oplossing is dat wij, als burgers, politici blijven aanspreken, internationale coalities versterken, en niet opgeven. De geschiedenis leert ons dat passiviteit gelijkstaat aan medeplichtigheid.
De realpolitik heeft helaas al een eeuw lang geen genocide kunnen of willen stoppen. Maar als burgerbewegingen hun stem laten horen, is er hoop op verandering.
